Μετά από 300 χρόνια...

Αγαπημένε μου μοναδικέ αναγνώστη και αμύητε φίλε Θανάση, αν παρατήσεις το Ciao από τα τρεμάμενα χέρια σου και διαβάσεις λίγα πράγματα σε κάποιο βιβλίο (ξέρεις, από εκείνα που δεν έχουν 8 φωτογραφίες ημίγυμνων κορασίδων σε κάθε σελίδα) θα δεις ότι πολλά πράγματα έχουν αλλάξει από τον 18^ο αιώνα, όταν κάποιοι αδελφοί στην Αγγλία, σε κατάσταση ελαφράς ιλαρότητας (μια και βρίσκονταν μέσα σε ταβέρνα) , ίδρυσαν το σύγχρονο Ελευθεροτεκτονισμό.

Στις αρχές του 18^ου αιώνα, η φεουδαρχική διακυβέρνηση ήταν η «προτιμώμενη» μέθοδος επιβολής του νόμου, ενώ τα ανθρώπινα και πολιτικά δικαιώματα δεν υπήρχαν ούτε ως όρος. Η δεισιδαιμονία λογιζόταν ως  εκπαιδευτική πρακτική, υποκινούμενη πολλές φορές από την οργανωμένη Εκκλησία, πάντοτε προς όφελος της άρχουσας τάξης. Με λίγα λόγια δηλαδή, από τη γέννησή σου μέχρι τον τάφο ανήκες σε κάποιον που βρισκόταν πιο ψηλά από εσένα στην τροφική αλυσσίδα.

Ο Ελευθεροτεκτονισμός υπήρξε ένα γνήσιο προϊόν της Διαφώτισης και γι αυτό το λόγο εξέθρεψε στους κόλπους του όλες εκείνες τις ιδέες και ιδανικά που διαμόρφωσαν την Κοινωνία μας σε αυτό που ξέρουμε σήμερα. Οι Ναοί της Λογικής υπήρξαν τα φιλόξενα θερμοκήπια ιδεών που ασπάστηκαν πολλές ιστορικές φυσιογνωμίες και οδήγησαν τον κόσμο στην κατάκτηση ιδανικών όπως η  Ελευθερία, η Ισότητα και η Αδελφότητα και γι αυτές τις κατακτήσεις μπορούμε, ως Ελευθεροτέκτονες, να αισθανόμαστε υπερήφανοι, ανεξάρτητα από το Τεκτονικό Τυπικό που έχουμε επιλέξει να ακολουθήσουμε.

Όπως έχω επισημάνει όμως, σε παλαιότερες δημοσιεύσεις, αγαπητέ μου Θανάση, όλο και περισσότερα σύννεφα φαίνονται να μαζεύονται στον ορίζοντα της ανθρωπότητας. Καταφέραμε να αναπτύξουμε κάποιες πολύ εξελιγμένες νομικές, πολιτικές και οικονομικές δομές για το Δυτικό κόσμο μας, αλλά κάποιες φορές νοιώθουμε ότι η σχετική σταθερότητα που επικρατεί σε αυτές τις δομές δεν είναι τίποτα περισσότερο από την ηρεμία που προηγείται της καταιγίδας. Αυτό μας κάνει, ως Ελευθεροτέκτονες, να αναλογιζόμαστε το ρόλο που θα μπορούσε να παίξει η Αδελφότητά μας στη σύγχρονη εποχή και για το λόγο αυτό πληθαίνουν τα Τεκτονικά Τεμάχια μέσα στις Στοές μας, που διαπραγματεύονται ακριβώς αυτό το θέμα.

Ο σύγχρονες κοινωνίες μας έχουν φτάσει να θυμίζουν ελαττωματικές χύτρες ταχύτητας, έτοιμες να εκραγούν, από πάρα πολλές αιτίες:

Σε προσωπικό επίπεδο, πολύ λίγοι άνθρωποι έχουν καταφέρει να επιτύχουν την ψυχική και πνευματική ισορροπία που απαιτείται για την αντιμετώπιση των καθημερινών προκλήσεων. Καθένας από εμάς έχει φτάσει να χρειάζεται τη συνδρομή του φιλικού ψυχίατρου της γειτονιάς μας, είτε το γνωρίζουμε, είτε όχι. Εκτελούμε μηχανικά τις καθημερινές μας λειτουργίας, με ένα διογκούμενο αίσθημα αποξένωσης από τους συνανθρώπους μας, ενώ κάποιοι από εμάς έχουν αποκτήσει μια καθόλου ευχάριστη εξάρτηση από τις προόδους της φαρμακευτικής, προκειμένου να αποκτήσουν και να μεταδώσουν  μια επίπλαστη εικόνα αυτοκυριαρχίας στους γύρω τους.

Ο θεσμός της οικογένειας δεν είναι πια τόσο λειτουργικός όσο παλιότερα, για την πλειονότητα του πληθυσμού (εξαιρούμε το Μητσοτακέϊκο για γνωστούς λόγους). Πίσω από την επίπλαστα ειρηνική βιτρίνα που διατηρούν οι περισσότερες οικογένειες, κρύβονται εντάσεις και αποξένωση μεταξύ των μελών τους. Και φυσικά δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι τα περισσότερα προβλήματα κοινωνικής προσαρμογής ξεκινούν μέσα από τον πυρήνα της οικογένειας.

Τα θρησκευτικά δόγματα δείχνουν αδύναμα να παρέχουν λύσεις στα προβλήματα της σύγχρονης κοινωνίας. Η οργανωμένη θρησκεία άλλωστε, έχει αποδειχθεί ως ένα από τα κυριότερα σημεία τριβής μεταξύ των ανθρώπων και έχει οδηγήσει σε περισσότερη αιματοχυσία, δια μέσου των αιώνων, από οποιονδήποτε άλλο ιστορικό θεσμό. Και αυτό δυστυχώς δεν φαίνεται να αλλάζει στο εγγύς μέλλον.

Τα ιδανικά της Πατρίδας και της Εθνικής ταυτότητας γίνονται κάθε μέρα όλο και πιο ασαφή. Έχουμε χάσει αυτό το αίσθημα του να ανήκουμε σε κάποια ομάδα με συγκεκριμένες κοινές αξίες, προς όφελος των απρόσωπων εταιριών που προσπαθούν να επεκταθούν σε όλο τον κόσμο, με οποιοδήποτε κοινωνικό, οικονομικό ή πολιτικό κόστος. Αυτή η τυφλή παγκοσμιοποίηση εξαφανίζει τοπικές κουλτούρες και ταυτότητες γρηγορότερα και πιο αποτελεσματικά από οποιαδήποτε πολεμική κατάκτηση στην καταγεγραμμένη ιστορία.

Η απληστία έχει αποδειχθεί ως το ισχυρότερο κίνητρο και δύναμη πίσω από όλες τις πολιτικές, κοινωνικές και οικονομικές αλλαγές των τελευταίων 2 αιώνων. Ο νεαρός επαναστατημένος μαθητής που πετάει σήμερα πέτρες στην αστυνομία, θα είναι το επόμενο γρανάζι σε έναν απρόσωπο, άκαρδο μηχανισμό του οποίου ο μοναδικός στόχος θα είναι η συγκέντρωση όσο το δυνατόν περισσότερου πλούτου, εις βάρος του απλού ανθρώπου. Και ενώ αυτή η απληστία είναι ένα ανθρώπινο, ηθικό και κοινωνικό πρόβλημα, προσπαθούμε λανθασμένα να το περιγράψουμε με ξεπερασμένους πολιτικούς όρους.

Ο σύγχρονος Άνθρωπος έχει χάσει την ικανότητα να επιβιώνει χωρίς τη συνεχή υποβοήθηση της Τεχνολογίας. Οι κοινωνίες μας θα κατέρρεαν στα εξ ων συνετέθησαν εάν κάποια στιγμή συνέβαινε η διακοπή του ρεύματος ή η ροή του πετρελαίου για λίγες ημέρες. Η ύπαρξή μας είναι αποδεκτή μόνο μέσα από τις τράπεζες μνήμης των υπολογιστών. Το επόμενο ποτήρι νερού που θα πιούμε, οι μετακινήσεις μας, οι άμυνές μας απέναντι στα καιρικά φαινόμενα, η τροφή μας, μπορούν να εξασφαλιστούν μόνο μέσω της Τεχνολογίας, μια και έχουμε απολέσει όλες εκείνες τις δεξιότητες που βοήθησαν τους προγόνους μας να επιβιώσουν μέσα σ’ένα αφιλόξενο φυσικό περιβάλλον.

Αργά αλλά σταθερά, πριονίζουμε το κλαδί που καθόμαστε, καταστρέφοντας το μοναδικό οικοσύστημα που μπορεί να μας διατηρήσει στη ζωή. Ο πλανήτης μας είναι ικανός να επιβιώσει με πολλά διαφορετικά είδη οικολογίας, όπως απέδειξε στο παρελθόν, όμως εμείς είμαστε; Αν δεν φυτρώσουν βράγχια πίσω από τα’αυτιά σου Θανάση μου, μάλλον οι πιθανότητές σου είναι μηδαμινές.

Όλες αυτές οι εντάσεις, οι οποίες γίνονται πολύ πιο αισθητές σε φτωχότερες, πιο εύθραυστες και πολυπληθείς κοινωνίες, έχουν προκαλέσει ένα κύμα μαζικών μεταναστεύσεων σε διάφορα σημεία του πλανήτη μας, που απειλούν με ακόμα μεγαλύτερη αποσταθεροποίηση τις ευαίσθητες κοινωνίες μας, ενώ η πιθανότητα αυτή η μετανάστευση να μετατραπεί σε επιθετική στο μέλλον, είναι πολύ ισχυρή. Παρόλα αυτά, η απληστία μας δεν επιτρέπει επί του παρόντος την εφαρμογή εναλλακτικών λύσεων.

Θα με αποκαλέσεις καταστροφολόγο, αγαπητέ μου φίλε, και πιθανότατα θα έχεις δίκιο. Άλλωστε, όπως αποδείξαμε ως είδος, καταφέρνουμε πάντα να τη σκαπουλάρουμε και να πολλαπλασιαζόμαστε σαν τα κουνέλια. Όμως, σε αυτή την εποχή της Παγκοσμιοποίησης, μια τοπική οικονομική καταστροφή σε μία χώρα που ποτέ δεν είχες καημό να την επισκεφτείς, μέσω ενός σύνθετου και απρόβλεπτου φαινομένου Ντόμινο, μπορεί να επηρεάσει ολόκληρο τον πλανήτη, ενώ εμείς θα παρακολουθούμε ανήμποροι τις εξελίξεις, μη γνωρίζοντας ποιο κομμάτι του ντόμινο πρέπει να αφαιρεθεί για να σταματήσει η κατάρρευση. Και η Ιστορία έχει αποδείξει, καλέ μου φίλε, ότι οι περισσότεροι πόλεμοι και καταστροφές ξεκίνησαν σε περιόδους παγκόσμιας οικονομικής αστάθειας.

Τον 6^ο μ.Χ. αιώνα, ο αυτοκράτορας Ιουστινιανός, μετά από μία πανδημία πανώλης που εξολόθρευσε το μισό πληθυσμό της Βυζαντινής αυτοκρατορίας, αναγκάστηκε να αποσύρει τις δυνάμεις του από τη Δυτική Ευρώπη, ρίχνοντας τις περιοχές αυτές στην αναρχία, τις διαμάχες μεταξύ τοπικών πολεμάρχων και την εξαφάνιση κάθε ίχνους πολιτισμού για τα επόμενα 900 χρόνια. Ήταν η σκοτεινή περίοδος του Μεσαίωνα για τη Δύση και διήρκεσε μέχρι την πτώση της Βασιλεύουσας και το διασκορπισμό των πνευματικών της ανθρώπων στα δυτικά βασίλεια, πράγμα που οδήγησε στην περίοδο της Αναγέννησης.

Δεν είναι αρχαία ιστορία αυτά τα γεγονότα Θανάση μου. Θα μπορούσε να είναι ένα σενάριο για το πως θα εξελιχθεί η κοινωνία μας μέσα στις επόμενες δεκαετίες. Οι φαινομενικά πανίσχυρες κοινωνίες μας αποτελούν συνθετικά μέρη ενός ευρύτερου παγκόσμιου οργανισμού, ο οποίος διατηρεί ένα μεγάλο αριθμό καναλιών επικοινωνίας ανάμεσα στα μέρη αυτά. Νομικά, εκπαιδευτικά, επιστημονικά, οικονομικά, πολιτικά, θρησκευτικά, αμυντικά κανάλια που «δένουν» τις κοινωνίες αυτές σε κάτι μεγαλύτερο. Έχεις όμως αναρωτηθεί Θανάση μου, πόσο πιθανόν θα ήταν να διαρραγούν όλα αυτά τα κανάλια εξ αιτίας μιας παγκόσμιας κρίσης, αφήνοντας τις κοινωνίες μας απομονωμένες, αδύναμες να επικοινωνήσουν μεταξύ τους και (ακόμα χειρότερα) σε φάση ανταγωνισμού; Σε τέτοια περίπτωση, ο Νέος Μεσαίωνας θα είναι πια γεγονός.

Ο μύθος της Παγκόσμιας Διακυβέρνησης είναι απλά ένας μύθος, καθόσον δεν παίρνει υπόψη του τις κοινωνικές φυγόκεντρες δυνάμεις που αναπτύσσονται. Αν μια χώρα με το ζόρι κρατάει ειρήνη ανάμεσα στις κοινωνικές της τάξεις, τι μας κάνει να πιστεύουμε ότι θα το επιτύχει μια απρόσωπη, παγκόσμια κυβέρνηση; Το υλικό συγκόλλησης για τη δημιουργία ενός τέτοιου τέρατος δεν είναι αρκετά ισχυρό. Επίσης, δεν πρέπει να ξεχνάμε τις αρχές της Κβαντικής Φυσικής που λένε ότι όσο περισσότερη ενέργεια καταναλώνεις επάνω σε ένα σωματίδιο για να εντοπίσεις την ταχύτητα και τη θέση του, τόσο πιο ασαφείς θα καταστούν οι μετρήσεις σου.

Η θρησκεία επίσης δεν μπορεί ως θεσμός να γίνει σημείο επαφής και επικοινωνίας μεταξύ των κοινωνιών. Από τη στιγμή που ένα θρησκευτικό δόγμα δεν μπορεί να μεταδοθεί με ένα ομοιόμορφο και συγκεκριμένο τρόπο, τείνει να αλλοιωθεί για να ταιριάξει στις ανάγκες και τις προσωπικές απόψεις αυτών που το μεταδίδουν, όπως έχει αποδειχθεί μέσα από την Ιστορία.

Παρόλα αυτά, υπάρχει ένας θεσμός που έχει αποδειχθεί ιστορικά ότι μπορεί να λειτουργήσει ως κοινό σημείο αναφοράς ανάμεσα σε ανθρώπους με διαφορετικό κοινωνικό, εθνικό, πολιτικό και θρησκευτικό υπόβαθρο και αυτό (όπως μάντεψες αγαπητέ μου Θανάση) είναι ο Ελευθεροτεκτονισμός. Αν δε, μου δώσεις 5 ακόμα λεπτά από το χρόνο σου χωρίς να πέσεις ξερός από ανία, θα σου εξηγήσω τον ισχυρισμό μου.

Ο Ελευθεροτεκτονισμός κατάφερε να επιβιώσει ως θεσμός, μέσα από συνταρακτικές ιστορικές ανατροπές που συνέβησαν τα τελευταία 300 χρόνια, ακριβώς επειδή διαθέτει πολύ ισχυρούς αδελφικούς δεσμούς μεταξύ των μελών του, ενώ αντίθετα δεν διαθέτει κάποια κεντρική διοικητική οργάνωση. Βασίζεται στην αρχή των αμοιβαίων αναγνωρίσεων μεταξύ των στοών ανά τον κόσμο, αν και αυτό ακόμη, πολλές φορές δεν είναι απαραίτητο προκειμένου ένας Τέκτων να προσφέρει την αρωγή του και την αδελφική του αγάπη σε κάποιον εν ανάγκη αδελφό που ανήκει σε διαφορετικό Τάγμα.

Εν ολίγοις, ο Ελευθεροτεκτονισμός έχει αποδείξει ότι είναι ένα σύστημα μη ανταγωνιστικό του 3^ου Νόμου της «Κοινωνικής Θερμοδυναμικής», ο οποίος θα υπαγόρευε μια διαρκώς αυξανόμενη αταξία, ικανή να διαρρήξει τους δεσμούς της Αδελφότητάς μας. Η εξήγηση γι αυτή την αξιοθαύμαστη αντοχή του θεσμού αυτού, είναι ότι έχει αποκλείσει όλους αυτούς τους παράγοντες που θα μπορούσαν να αποτελέσουν σημείο τριβής μεταξύ των αδελφών, όπως οι προσωπικές πολιτικές ή θρησκευτικές πεποιθήσεις του καθένα μας. Αντίθετα, έχουμε αναγάγει τον ανθρωποκεντρισμό και τη φιλανθρωπία σε καθοριστικούς λόγους της ύπαρξης και της λειτουργίας μας. Έτσι, με το δικό του μοναδικό τρόπο, ο Ελευθεροτεκτονισμός μπορεί να χαρακτηριστεί ως ένα «μεταμοντέρνο» σύστημα που κινείται από τα πιο αγνά ιδανικά της ανθρώπινης φυλής.

Αυτές ακριβώς οι ποιοτικές παράμετροι μπορούν να εξασφαλίσουν ότι ο Ελευθεροτεκτονισμός θα μπορούσε να αναλάβει ένα ρόλο Θεματοφύλακα των πανανθρώπινων αξιών, ακόμα και εάν οι κοινωνίες μας περάσουν μέσα από μια μακροχρόνια ή καταστροφική κρίση, δηλαδή λειτουργώντας όπως τα μοναστήρια κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα, χωρίς όμως τον αποτρεπτικό παράγοντα του δόγματος. Στην ουσία θα μπορούσε να είναι το μοναδικό ζωντανό κανάλι επικοινωνίας μεταξύ κοινωνιών που έχουν απολέσει όλα τα άλλα μέσα αλληλοκατανόησης . Και αυτός ο ρόλος θα μπορούσε, καλέ μου φίλε Θανάση, να είναι το σημαντικότερο έργο που θα αναλάμβανε ποτέ η Αδελφότητά μας, αν όλα αυτά τα καταστροφικά σενάρια αποδειχθούν πραγματικά.

Δεν είμαστε κάτι ξεχωριστό Θανάση μου, ως Τέκτονες. Σίγουρα υπάρχουν πολύ πιο πνευματικοί , σοφοί και καλλιεργημένοι άνθρωποι οι οποίοι ποτέ δεν υπήρξαν Τέκτονες, αλλά πιστεύω ότι η Αγάπη, η Αδελφότητα και η καλή πρόθεση είναι κάποιες φορές πολύ πιο σημαντικές από τις ακαδημαϊκές περγαμηνές, για να πράξει κανείς το Καλό.

Φαντάζομαι ότι αυτή η πρόταση θα άξιζε μια-δύο ακόμα συζητήσεις μεταξύ των αδελφών.