Η ανίκητη ηλιθιότητα...

Καλέ μου φίλε Θανάση, ακόμη κι αν διακινδυνεύσω να γίνω (ακόμη περισσότερο απ'ότι συνήθως) αντιπαθής σε κάποιους ανθρώπους, θα σε πάρω από το χέρι και θα προσπαθήσουμε να αναλύσουμε μαζί τη ρήση του Bertrand Russel, ότι “το πρόβλημα της Ανθρωπότητας έγκειται στο ότι οι ευφυείς είναι γεμάτοι αμφιβολίες, ενώ οι ηλίθιοι είναι γεμάτοι αυτοπεποίθηση”.

Πριν ξεκινήσουμε λοιπόν, θα ήθελα να κάνω μια εννοιολογική διευκρίνηση σχετικά με το ποιος μπορεί να θεωρηθεί ηλίθιος.

Η ηλιθιότητα, καλέ μου Θανάση, δεν είναι μια γενετική αναπηρία ή ελαττωμένη λειτουργία του εγκεφάλου μας, όπως ίσως κάποιοι λανθασμένα πιστεύουν. Δεν έχει να κάνει καθόλου με τον δείκτη νοημοσύνης ενός ανθρώπου. Είναι μια επίκτητη κατάσταση η οποία υποδηλοί ότι ο ηλίθιος, αντί να χρησιμοποιεί τον ορθολογισμό και τη Γνώση για να καταλήξει σε ένα συμπέρασμα, καθίσταται δέσμιος του θυμικού του, των προκαταλήψεών του και των ψυχολογικών του συμπλεγμάτων και φοβιών, με αποτέλεσμα να επιτρέπει στις δυσλειτουργίες αυτές να εκδηλώνονται στη θέση της λογικής ανάλυσης και της ενσυναίσθησης.

Όλοι μας είμαστε σε κάποια πράγματα ηλίθιοι, καλέ μου φίλε. Άλλος στον τρόπο που οδηγεί, άλλος στον τρόπο που αναλύει τη γλώσσα του σώματος του συνομιλητή του και κάποιος τρίτος στον τρόπο που συνάγει κοινωνικά, πολιτικά ή θρησκευτικά συμπεράσματα τα οποία αποδέχεται ως θέσφατα.

Κάνοντας άλλο ένα βήμα στην αμπελοφιλοσοφική μας ανάλυση, αντιλαμβανόμαστε ότι η αδυναμία μας να επεξεργαστούμε λογικά κάποιες καταστάσεις και γεγονότα, λόγω των έμφυτων προκαταλήψεων και φόβων μας, αντί να μας δημιουργεί αμφιβολίες για την αντίδρασή μας σε αυτές τις καταστάσεις, μας κάνει να αποκτάμε μια δογματική θέση και να υπερασπιζόμαστε την ηλιθιότητά μας μέχρι “τελευταίας ρανίδας”, αλλάζοντας στην πορεία την πραγματικότητα, όπως την εκλαμβάνουμε εμείς.

Από την άλλη, όταν η λογική μας είναι ο αποκλειστικός κατευθυντήριος μηχανισμός της σκέψης μας, δεν σταματάμε ποτέ να αμφιβάλλουμε για την ορθότητα των θέσεών μας και γινόμαστε οι σκληρότεροι κριτές του εαυτού μας, προσπαθώντας να βρούμε κάποιο λάθος στους λογικούς μας συνειρμούς και συμπεράσματα.

Κοίτα γύρω σου, καλέ μου Θανάση και δες τι προσπαθώ να σου πω.

Μιλάω για την κυρία που καβάλησε τη “Μερσεντέ” για το κομμωτήριο και βλέπει τον εαυτό της ως αποκλειστικό ιδιοκτήτη της αριστερής λωρίδας και στρίβει ξαφνικά δεξιά χωρίς φλας, και αν της κάνεις παρατήρηση, μαύρο φίδι που σε έφαγε, διότι εκείνη τη στιγμή της προσβάλλεις την εικόνα που έχει σχηματίσει για το άτομό της.

Μιλάω για τον Κύριο καθηγητή, τον Κύριο αστυνόμο, τον Κύριο βουλευτή, τον Κύριο Νομάρχη, όλους αυτούς τους Κυρίους που αδυνατούν να αντιληφθούν πόσο θλιβερά ηλίθιοι φαίνονται στα μάτια του κόσμου, επειδή η θέση στην οποία αναρριχήθηκαν αποτελεί το επιστέγασμα της αντίληψης που έχουν για τον εαυτό τους, με αποτέλεσμα να έχουν πειστεί ότι τα κακάκια τους μυρίζουν λεβάντα και ο στόμας τους δεν μπορεί παρά να ξεφουρνίζει σοφία, ακόμα και για την τιμή της συναγρίδας.

Μιλάω για τον νέο που όταν κατάλαβε ότι ζει σε ένα κόσμο που τον έχει προσπεράσει, που τα εφόδια που απέκτησε δεν επαρκούν ούτε για να ανάβει καντήλια στον όσιο Πατάπιο, έπλασε ένα κόσμο όπου τα δίκαιά του έχουν καταπατηθεί από τους έγχρωμους αλλοδαπούς, τους ετερόδοξους, τους ομοφυλόφιλους και γενικά τους “ξένους”, με αποτέλεσμα να νοιώθει ζεστασιά και θαλπωρή από τα καλοπιάσματα του πρώτου Χιτλερίσκου που θα τον προτρέψει να σπάσει τα κεφάλια όλων αυτών που τον “αδίκησαν”.

Μιλάω για τον θρησκόληπτο φανατισμένο, ανεξαρτήτως Δόγματος, που έχει πειστεί ότι μόνο μία Αλήθεια μπορεί να υπάρχει και αυτή είναι (συμπτωματικά) η “αλήθεια” που υποστηρίζει ο ίδιος, διότι έτσι οπλίζεται με ένα σύνολο επιχειρημάτων που δικαιολογούν τις ανασφάλειες και τις αδυναμίες του.

Μιλάω για τον πολιτικά φανατισμένο κακομοίρη που σκύβει να φιλήσει το χέρι του Αρχηγού, ακόμη κι αν δεν τον έχουν διορίσει ούτε ρακοσυλλέκτη στην Κάτω Τραχανοπλαγιά, γιατί μόνο αν ανήκει κάπου νοιώθει ασφαλής.

Μιλάω για εσένα, εμένα και τους γύρω μας που πλάθουμε μια δική μας “πραγματικότητα” σε θέματα που μας φοβίζουν να δούμε τον πραγματικό μας εαυτό και υπερασπιζόμαστε αυτή την “πραγματικότητα” κόντρα σε κάθε λογική, σε βαθμό που δεν είναι λίγες οι φορές που η ηλιθιότητα έγινε πρόξενος τεράστιων κακών στην Ανθρωπότητα.

Δυστυχώς Θανάση μου, δεν είναι η κακία των ανθρώπων αυτό που πρέπει να εξοβελίσουμε από την Κοινωνία μας. Ο πράττων το κακό έχει πλήρη επίγνωση της φύσης αλλά και της αιτιολογίας της παράβασής του και εφόσον διέπραξε το αδίκημα σημαίνει ότι γνωρίζει και τις συνέπειες.

Είναι η ηλιθιότητα των ανθρώπων που είναι ανίκητη, διότι ο ηλίθιος έχει πείσει τον εαυτό του, αντίθετα με κάθε λογική, ότι αυτό που πράττει και υποστηρίζει είναι το απολύτως σωστό.

Η μάχη με την ηλιθιότητα, καλέ μου και διστακτικέ (κατρουλιάρη) αναγνώστη Θανάση, έχει μία ιδιαιτερότητα όμως. Το πεδίο που εξελίσσεται δεν είναι ο “άλλος”, αλλά εμείς οι ίδιοι. Μέσα στον εαυτό μας, καλέ μου φίλε, πρέπει να αναγνωρίσουμε την ανασφάλεια, τη φοβία, τη μικρότητα, τη στρεβλή αυτοθεώρηση, τις κάθε λογής παρωπίδες και να τις αχρηστέψουμε, με όπλο τη σκληρή αυτοκριτική.

Και όταν το καταφέρουμε, θα βρεθούμε στη θέση να αναγνωρίζουμε την ηλιθιότητα γι αυτό που πραγματικά είναι και να αντιμετωπίζουμε τον ηλίθιο, όχι σαν άνθρωπο που πρέπει να πολεμήσουμε, αλλά σαν ένα πλάσμα που πρέπει να βοηθήσουμε να δει μόνος του τα ελαττώματά του και να διδαχτεί από αυτά.

Λίγοι άνθρωποι καταφέρνουν να κατακτήσουν αυτές τις ικανότητες. Λαμπρό παράδειγμα ο Σωκράτης, ο οποίος ανέπτυξε και τη μαιευτική μέθοδο για να κάνει τους συνομιλητές του να αντιλαμβάνονται μόνοι τους τον παραλογισμό και την ηλιθιότητά τους, δίνοντας οι ίδιοι απαντήσεις στον εαυτό τους.

Δεν χρειάζεται λοιπόν να σου μιλήσω για τον Τεκτονισμό και τι πρεσβεύει, καλέ μου φίλε. Τα έχουμε πει άπειρες φορές και ίσως γίνομαι βαρετός.

Όμως, ακόμη θυμάμαι τη φράση που διάβασα σε εκείνο το σκοτεινό διασκεπτήριο, παρέα με ένα κρανίο που μου θύμιζε ότι ο χρόνος μου δεν είναι άπειρος:

“Δυστυχής θα είσαι παρ'ημίν, αν δυσανασχετής, ακούων αποκαλυπτόμενα τα ελαττώματά σου”.

Ένας δυστυχής και ανίκητος ηλίθιος...